BELİRSİZ ALACAK DAVASI VE KISMİ ALACAK DAVASI

BELİRSİZ ALACAK DAVASI

VE

KISMİ ALACAK DAVASI

            Özet :  Belirsiz alacak ve tespit davası, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 107. maddesiyle yeni bir dava türü olarak hukuk alanımıza girmiştir. Kısmi alacak davası ise HMK m. 109/2 hükmünün 11.04.2015 tarihinde yürürlüğe giren 6644 sayılı Kanun ile mülga hale gelmesi sonrasında taraflar arasında tartışmasız ve miktarı açıkça belirli alacaklar için kısmi dava açmak artık mümkün hale gelmiştir. Bu çalışmada kısmi alacak ve belirsiz alacağın tanımı yapılmış ve bu iki tanıma ilişkin dava süreci ile hukuki görüşler ele alınmıştır.

            Anahtar Kelimeler: Kısmi alacak, Belirsiz alacak, Kısmi dava, Belirsiz alacak davası, Kısmi Alacak Davası ve Belirsiz Alacak Davası Arasındaki Farklar, Kısmi Alacak Davası ve Belirsiz Alacak Davasının Şartları, Uygulama Alanı ve Talep Usulü

GİRİŞ

Herhangi bir sözleşmeden, hukuki ilişkiden veyahut özel hukukta düzenlenen bazı kanunların dayanak olması sebebiyle birtakım alacaklar doğmaktadır. Bu sebeple de özel hukukta alacağın tazminine ilişkin çeşitli dava türlerinin düzenlemesi yapılmıştır. Bu düzenlemeler hem dava sürecinin işleyişi hem de bazı şartları bakımından usul ekonomisi ilkesine hizmet etmektedir.

Bu dava türlerinden birisi 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK)'nın 107. maddesiyle mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nda (HUMK) yer almayan yeni bir dava türü olarak belirsiz alacak ve tespit davasıdır. Madde metni şu şekildedir;

(1) Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir.                     

 (2) (Değişik:22/7/2020-7251/7 md.) Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi mümkün olduğunda, hâkim tarafından tahkikat sona ermeden verilecek iki haftalık kesin süre içinde davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın talebini tam ve kesin olarak belirleyebilir. Aksi takdirde dava, talep sonucunda belirtilen miktar veya değer üzerinden görülüp karara bağlanır.  

                                                                                                                                  (3) (Mülga:22/7/2020-7251/7 md.)

Düzenleme alanı bulan diğer bir dava ise HMK m. 109/2 hükmünün 11.04.2015 tarihinde yürürlüğe giren 6644 sayılı Kanun’un ile mülga hale gelmesi sonrasında taraflar arasında tartışmasız ve miktarı açıkça belirli alacaklar için açılabilecek kısmi dava türüdür. Madde metni şu şekildedir;

(1) Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.                   

(2) (Mülga: 1/4/2015-6644/4 md.)                                                                                             

(3) Dava açılırken, talep konusunun kalan kısmından açıkça feragat edilmiş olması hâli dışında, kısmi dava açılması, talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu tarafından düzenlenmiş bu iki farklı dava türü uygulamada zaman zaman karışıklığa sebep olmaktadır. Bu sebeple çalışmamızda öncelikle bu iki dava türünün özellikleri ve neticede aralarındaki farka değinilmiştir.

BELİRSİZ ALACAK DAVASI VE KISMİ ARASINDAKİ FARKLAR

 Yukarıdaki bölümlerde belirsiz alacak davası ve kısmi alacak davası detaylı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu açıklamalardan hareketle iki dava arasındaki farkın daha iyi anlaşılabilmesi bakımından aşağıdaki tablo hazırlanmıştır. Uygulamada bu iki dava türü birbiriyle çok karıştırılmakta ve kimi zaman hak kayıplarına yol açabilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki bu davalar somut olay açısından iyi bir değerlendirmeye tabi tutulması doğabilecek olumsuzlukların önüne geçmek için oldukça önemlidir.

SONUÇ

Alacak davaları, bir kişinin başka bir kişiden belirli bir miktar parayı tahsil etme hakkını yasal olarak koruma altına alan önemli hukuki süreçlerdir. Bu tür davalar, alacaklı ve borçlu arasında yaşanan anlaşmazlıkların çözülmesine yardımcı olur. Kısmi Alacak Davası ve Belirsiz Alacak Davası, alacak davalarının özel türleridir ve belirli koşullar altında kullanılırlar.

Kısmi Alacak Davası, alacaklı tarafın tam miktarı belirli olmayan bir alacağın tahsili için mahkemeye başvurduğu bir hukuki süreçtir. Bu tür davalarda, alacaklının borçludan belirli bir miktar parayı talep etmesi gerekmektedir, ancak bu miktar tam olarak hesaplanamamıştır. Örneğin, bir mal veya hizmet satışı sonrasında alacaklı, borçlu tarafından ödenmesi gereken bir faturanın belirli bir miktarını talep edebilir, ancak bu miktar kesin olarak hesaplanamamışsa bu tür bir dava açılabilir.

Belirsiz Alacak Davası, borçlu tarafından kabul edilen ancak miktarı belirli olmayan bir alacağın tahsili için kullanılan bir hukuki süreçtir. Bu tür davalar, alacaklının borçlu tarafından kabul edilen bir borcu olduğunu ancak borcun miktarının belirsiz olduğunu iddia ettiği durumlarda kullanılır. Örneğin, bir hizmet sağlayıcısı ile bir müşteri arasındaki sözleşmede belirli bir hizmetin sunulduğu ancak hizmet bedelinin tam olarak hesaplanamadığı bir durumda belirsiz alacak davası açılabilir.

Uygulamada bu iki dava türünde de yargılama sürecinde bilirkişilerin önemli bir rol oynadığı yadsınamaz bir gerçektir. Mahkeme, borcun miktarını belirlemesi için bir bilirkişi atayabilir. Bilirkişi, tarafların sunmuş olduğu delilleri değerlendirir ve alacağın makul bir tahminini yapar.

Bu yazımızda belirsiz alacak davası ve kısmi alacak davası detaylı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu iki dava türü birbiriyle çok karıştırılmakta ve kimi zaman hak kayıplarına yol açabilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki bu davalar somut olay açısından iyi bir değerlendirmeye tabi tutulması doğabilecek olumsuzlukların önüne geçmek için oldukça önemlidir.

DETAYLI BİLGİ VE DESTEK İÇİN BİZE ULAŞABİLİRSİNİZ…